Dnia 25 marca 1992 roku w wyniku nowego podziału administracyjnego dokonanego na mocy bulli papieskiej Totus Tuus Poloniae Populus, Papież Jan Paweł II powołał do istnienia Diecezję Ełcką. Celem tego podziału było ułatwienie organizacji duszpasterstwa oraz kontaktu biskupów diecezji z kapłanami i wiernymi.

Diecezja Ełcka swoim obszarem objęła teren ziemi mazurskiej i suwalsko ? augustowskiej o powierzchni 11 000 km2.
Na przestrzeni piętnastoletniej historii diecezja ełcka miała trzech biskupów diecezjalnych: Ks. Bp Wojciech Ziemba (1992 - 2000), Ks. Bp Edward Samsel (2000 - 2003), Ks. Bp Jerzy Mazur (od roku 2003), oraz dwóch biskupów pomocniczych: Ks. Bp Edward Samsel (1992 - 2000) i Ks. Bp Romuald Kamiński (od roku 2005).

Obecnie na terenie diecezji ełckiej pracuje 350 kapłanów, w tym ok. 40 zakonnych, oraz 140 sióstr zakonnych. Pierwszą instytucją powołaną do życia w diecezji była Kuria Biskupia, oraz Wyższe Seminarium Duchowne, erygowane w Wielki Czwartek 16 kwietnia 1992 roku. Kolejnymi instytucjami diecezjalnymi powołanymi do istnienia w wyniku reorganizacji diecezji był Sąd Biskupi, ustanowiony dekretem biskupa ełckiego z dnia 1 maja 1992 roku, Rada Kapłańska, Kolegium Konsultorów, Rada Ekonomiczna, Kapituła Katedralna oraz komisje diecezjalne wspomagające biskupa diecezjalnego w pełnieniu jego pasterskiej misji. Z myślą o działalności charytatywnej w diecezji powołano do istnienia w 1993 roku diecezjalną Caritas. W chwili erygowania diecezji na jej terenie leżało 129 parafii (89 parafii z diecezji warmińskiej i 40 parafii z diecezji łomżyńskiej), które skupiały się w 16 dekanatach. Obecnie 149 parafii skupia się w 21 dekanatach. Historycznym wydarzeniem w historii diecezji była apostolska wizyta Ojca Świętego Jana Pawła II, która miała miejsce w czerwcu 1999 roku.

REJONY DIECEZJI EŁCKIEJ

Rejon Augustowski

• Dekanat Augustów św. Bartłomieja Apostoła
• Dekanat Augustów Matki Bożej Królowej Polski
• Dekanat Lipsk bł. Męczennic Marianny Biernackiej i s. Sergii Julii Rapiej

Rejon Ełcki

• Dekanat Ełk Świętej Rodziny
• Dekanat Ełk Miłosierdzia Bożego
• Dekanat Katedralny Ełk Matki Bożej Fatimskiej
• Dekanat Rajgród NMP Matki Kościoła

Rejon Giżycki

• Dekanat Giżycko św. Szczepana Męczennika
• Dekanat Giżycko św. Krzysztofa
• Dekanat Węgorzewo św. Huberta

Rejon Olecki

• Dekanat Filipów Matki Bożej Częstochowskiej
• Dekanat Gołdap NMP Matki Kościoła
• Dekanat Olecko Niepokalanego Poczęcia NMP
• Dekanat Olecko św. Jana Apostoła

Rejon Piski

• Dekanat Biała Piska św. Antoniego Padewskiego
• Dekanat Mikołajki św. Stanisława Biskupa i Męczennika
• Dekanat Pisz św. Huberta

Rejon Suwalski

• Dekanat Suwałki św. Benedykta i Romualda
• Dekanat Suwałki Ducha Świętego
• Dekanat Suwałki Miłosierdzia Bożego
• Dekanat Sejny św. Kazimierza Królewicza

Patronowie Diecezji Ełckiej

• NMP Matka Kościoła (poniedziałek po Uroczystości Zesłania Ducha Świętego)
• Św. Wojciech, Biskup i Męczennik (23 kwietnia)
• Św. Brunon Bonifacy, Biskup i Męczennik (12 lipca)

Błogosławieni z Diecezji Ełckiej

• Bł. Marianna Biernacka - Urodzona i ochrzczona w 1888 roku w Lipsku. Aresztowana 1 lipca 1943 roku. Zginęła śmiercią męczeńską 13 lipca 1943 roku w Naumowiczach k. Grodna. Beatyfikowana 13 czerwca 1999 roku przez Ojca Świętego Jana Pawła II.
• Bł. S. Kanizja Eugenia Mackiewicz CSFN - Ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. Urodzona 27 września 1904 roku w Suwałkach. Ochrzczona w parafii pw. św. Aleksandra w Suwałkach, do zakonu wstąpiła 24 lipca 1933 roku. Zginęła śmiercią męczeńską 1 sierpnia 1943 w Nowogródku. Beatyfikowana 5 marca 2000 roku przez Ojca Świętego Jana Pawła II.
• Bł. S. Sergia Julia Rapiej CSFN - Ze Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. Urodzona 18 sierpnia 1900 roku we wsi Rogożyn (parafia Lipsk). Do zakonu wstąpiła 25 grudnia 1922 roku. Zginęła śmiercią męczeńską 1 sierpnia 1943 roku w Nowogródku.Beatyfikowana 5 marca 2000 roku przez Ojca Świętego Jana Pawła II.